به مجموعه فعالیت‌هایی که سبب افزایش عمر مفید تجهیزات، کاهش مصرف قطعات یدکی، انرژی و هزینه شده و بازده عملی تجهیزات را افزایش می‌دهد، نگهداری و تعمیرات یا در اصطلاح نت گفته می‌شود. امروزه نگهداری و تعمیرات یک تجهیز به معنای طرح ریزی و انجام فعالیت هایی برروی تجهیزات است که موجب عملکرد مستمر تجهیز برای تولید محصول یا خدمات با کیفیت می‌گردد.
سطوح مختلف نگهداری و تعمیرات
انواع مختلفی از سطوح نگهداری و تعمیرات وجود دارد که لیست آنها عبارت است از:
- نگهداری و تعمیرات برنامه ریزی شده Planned Maintenance
- نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه PM) Preventive Maintenance)
- نگهداری و تعمیرات اصلاحی CM) Corrective Maintenance)
- نگهداری و تعمیرات مبتنی بر قابلیت اطمینان RCM) Reliability Centered Maintenance)
- نگهداری و تعمیرات پیش بینانه (پیشگویانه) PdM) Predictive Maintenance)
- نگهداری و تعمیرات بهره ور فراگیر TPM) Total Productive Maintenance)
- نگهداری و تعمیرات بهره ور PM) Productive Maintenance)
- نگهداری و تعمیرات اضطراری EM) Emergency Maintenance)
بیشتر دستگاه‌هایی که امروزه به نحوی در امور تولیدی، خدماتی، تأسیساتی و یا سایر موارد به کار گرفته می‌شود، در زمان‌هایی از دوره عمر عملیاتی خود، دچار شکست و ازکارافتادگی می‌شوند و درنتیجه به فعالیت‌های نگهداری و تعمیرات نیازمند می‌شوند. از طرفی در سازمان‌های بزرگ، سازمان‌دهی کارا و اثربخش به فعالیت‌های نت، نیازمند برخوردی از یک سیستم جامع و پویا است. دستگاهی که اطلاعات لازم را باکیفیتی قابل‌قبول و به هنگام دریافت کند و به‌طور مناسب واکنش نشان دهد. بدون شک با توسعه و پیشرفت فناوری اطلاعات، می‌توان انتظار داشت که این صنعت بتواند سازمان‌ها را در امر برنامه‌ریزی و اجرای نت یاری رساند.
ایجاد سازمان‌دهی هر سیستم نگهداری و تعمیرات برنامه‌ریزی‌شده، مستلزم صرف زمان، هزینه و کار جدی است و به جهت معقول بودن، این سرمایه‌گذاری دارای مزایایی است. نگهداری و تعمیرات برنامه‌ریزی‌شده را می‌توان به‌طور موفقیت‌آمیز در سازمان‌های مختلف به کاربرد ولی تأثیرات و منافع نهایی آن متفاوت خواهد بود. این امر به نوع سازمان، شرایط مربوط به محدودیت‌ها، افق زمانی و نحوه اجرای سیستم بستگی دارد.
مزایای استفاده از سیستم برنامه‌ریزی شده نگهداری و تعمیرات
مزیت اصلی سیستم برنامه‌ریزی‌شده نت، بهینه‌سازی بهره‌وری از منابع از قبیل نیروی انسانی، پول، ماشین و امثال آن می‌باشد. از دیگر مزایای اجرای نگهداری و تعمیرات برنامه‌ریزی شده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دستگاه‌هایی که به‌طور منظم و صحیح مورد نگهداری و تعمیرات قرار می‌گیرند کمتر خراب می‌شوند.
- نگهداری و تعمیرات به راحت‌ترین شکل صورت گرفته و باعث به حداقل رساندن موقعیت‌های ازدست‌رفته می‌گردد.
- نگهداری و تعمیرات ساده و منظم، نسبت به نگهداری و تعمیرات پرهزینه، نامنظم و خاص، باعث کاهش توقف‌ها ماشین‌آلات می‌شود.
- توقف‌ها بیش‌ازحد طولانی کاهش‌یافته، نیاز به تعمیرات و قطعات یدکی، از پیش مشخص گردیده و در صورت نیاز در انبار موجود خواهد بود.
- زمان میان‌دوره‌ای بین تعمیرات جامع افزایش خواهد یافت.
- سرویس‌های ساده، منظم و ارزان در مقابل تعمیرات ناگهانی، پرهزینه و پر وقفه.
- افزایش میزان بازدهی، کیفیت عملکرد و کارایی ماشین‌آلات به‌وسیله انجام سرویس و تنظیمات منظم و برنامه‌ریزی‌شده.
- استفاده بیشتر و مؤثرتر از نیروی انسانی.
- حجم کارهای نگهداری و تعمیرات به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌گردد تا به‌طور متعادل در سراسر طول سال انجام شود و تقاضا با دامنه بسیار متغیر در مورد نیروی انسانی کاهش یابد.
- بارکاری هفتگی به نحوی برنامه‌ریزی می‌شود که می‌توان تخصیص منابع را به‌طور مؤثری کنترل نمود.
- تأثیر خط‌مشی صحیح نگهداری و تعمیرات غالباً در بهبود نگرش شخصی کارکنان منعکس‌شده که باعث می‌گردد با دلگرمی بیشتری کار کنند.
- عدم حذف یا ازقلم‌افتادگی سرویس و تنظیمات دستگاه‌هایی که در برنامه‌ریزی آورده شده‌اند.
اهداف نظام نگهداری و تعمیرات برنامه‌ریزی‌شده
سازمان‌ها از به‌کارگیری و بهره‌برداری دستگاه‌ها و تجهیزات و ماشین‌آلات اهداف عمده و منافعی را دنبال می‌کنند و هیچ سازمانی بدون کسب منافع و دستیابی به اهداف نمی‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد. سازمان‌دهی و اجرای فعالیت‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که تأثیر و هدف نهایی آنها افزایش میزان دستیابی به منابع یا اهداف باشد. به‌طور خلاصه می‌توان گفت، اصلی‌ترین هدف سیستم نگهداری و تعمیرات، همان بهینه کردن توانایی‌های ماشین‌آلات و دستگاه‌ها و تجهیزات به‌منظور رسیدن به حداکثر ظرفیت عملیاتی و کاهش فرسایش و خرابی آن‌هاست.
در همین راستا و به منظور دستیابی به اهداف ذکرشده، شرکت اک تک تکنولوژی با مطالعات تیم تحقیق و توسعه خود، اقدام به ارائه نرم‌افزاری تخصصی درزمینهٔ مدیریت تعمیرات و نگهداری مکانیزه (CMMS) نموده است به‌گونه‌ای که مواردی مانند وضعیت تجهیزات، سخت‌افزارها، نرم‌افزارها، تأمین‌کنندگان تجهیزات، کاربران مرتبط با سازمان، سرویس‌کاران، پیمانکاران، دلایل خرابی، دلایل توقف، دلایل تأخیر (مجاز و غیرمجاز) و … در این سیستم مکانیزه، به‌سادگی قابل رهگیری می‌باشد.
