هوش تجاری (BI)|هوشمندی کسب و کار چیست؟

هوش تجاری (BI) چیست؟

این مقاله را منتشر کنید...

هوش‌ تجاری (BI) چیست؟

در عصر حاضر با توجه به پیشرفت‌های چشمگیر فن‌آوری و حجم انبوه داده، صاحبان کسب و کارها با چالش‌های جدیدی مواجه شده‌اند که از مهم‌ترین آن‌ها می ‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

  • چگونه می ‌توان همه چیز را بهبود ساخت؟
  • چگونه می ‌توان در محیط کسب ‌وکار امروزی انعطاف‌پذیرتر بود و همواره به نیازهای کاربران پاسخ مناسب داد؟

به همین منظور برای ماندن در فضای رقابتی،کسب و کارها نیازمند تصمیمات آگاهانه هستند و اکثر کسب‌ و کارها شروع به درک مزایای حاصل از فناوری نموده و بهره‌وری، کارایی عملیاتی و مقرون به صرفه بودن را بعنوان مزایای اصلی کسب‌ و کار خود در اولویت قرار داده‌اند.

در دراز مدت عدم توجه کافی به ارزش تجزیه‌ و ‌تحلیل کسب و کار ممکن است منجر به از دست دادن موقعیت مالی و مزیت‌ رقابتی شود. رویکرد حدس‌ و گمان هرگز نمی ‌تواند به طور کامل جایگزین تصمیمات مبتنی بر داده شود.

درحال حاضر، تعداد زیادی بینش ممکن است در سایه‌ی داده‌ها پنهان شده باشد،زیرا هیچ کس از پتانسیل آن برای تغییر فرهنگ تصمیم‌ گیری شرکت آگاه نیست. به همین دلیل امری حیاتی است که هر دقیقه انگشت خود را روی نبض کسب و کار نگه داشته و بهتر از اعتماد به داده‌ها چگونه می ‌توان این کار را انجام داد؟

بدون شک، هوش تجاری (BI) یکی از راه‌حل هایی است که دنیای تجارت را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. تصمیمات استراتژیک اکنون بر اساس داده‌های واقعی است، و نه بر اساس شهود و باعث می‌شود هر فرآیند طبق برنامه‌ریزی انجام شود.

طبق تحقیقات Statista تا سال 2024 حجم داده‌های ایجاد شده در سراسر جهان، 149 زتابایت می‌باشد. این حجم انبوه داده، سیستم‌های هوش تجاری را برای شرکت‌هایی که می‌خواهند از قدرت آن بعنوان مزیت‌ رقابتی استفاده کنند، مرتبط کرده است.

اصطلاح هوش تجاری (BI)، بعنوان چتری است که تجزیه‌ و تحلیل کسب‌ و کار (BA)، کلان‌ داده (Big data)، داده‌ کاوی (Data Mining)، تجزیه‌ و تحلیل جاسازی شده ( Embedded Analytics) و گزارش سازمانی (Enterprise Reporting) را تحت پوشش خود قرار داده است.

تفاوت هوش تجاری (BI) با تجزیه و تحلیل  کسب و کار (BA)، کلان داده (BD) و داده‌ کاوی (DM)

دو اصطلاح هوش تجاری (BI) و تجزیه و تحلیل  کسب و کار (BA) گاهی اوقات به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، در حالی که تفاوت‌های اساسی بین BI و BA وجود دارد. به‌عنوان مثال، BI برای تجزیه و تحلیل توصیفی و تشخیصی و BA برای تجزیه و تحلیل  پیش بینی‌کننده و تجویزی می ‌توانند مورد استفاده قرار گیرند؛

اساساً هوش تجاری تمایل دارد بر روی داده‌های تاریخی و فعلی تمرکز کند، در حالی که تجزیه و تحلیل  کسب و کار در برون‌یابی آن داده‌ها به منظور انجام پیش ‌بینی ‌ها دلالت دارد.

همچنین اصطلاحات بین BI، کلان داده و داده‌ کاوی نیز اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌های متمایزی میان آن‌ها وجود دارد.

کلان داده مجموعه‌ی عظیمی از داده‌های بدون ساختار بوده که هوش تجاری آن‌ها را پردازش کرده و از طریق فرآیندهای تحلیلی آن‌ها را برای سازماندهی و درک، مورد استفاده قرار می‌دهد.

داده‌ کاوی مرحله ای است که هوش تجاری برای پردازش داده‌ها از آن استفاده می ‌کند. داده‌ کاوی به کاربران اجازه می‌دهد داده‌ها را کاوش کرده و نقاط داده‌ای خاص را در مجموعه‌های بزرگ‌تر بررسی کنند. همچنین به آن‌ها این امکان را می‌دهد که پرس و جوهای خاص را در سیستم جستجو کرده و نتایج هدفمندی را استخراج نمایند.

چهار بخش اصلی سیستم‌های BI

  1. انبار‌داده که اطلاعات را از منابع مختلف جمع آوری کرده و  در یک مکان متمرکز و در دسترس ذخیره می ‌کند.
  2. ابزارهای تجزیه و تحلیل  کسب و کار یا مدیریت داده، داده‌ها را از انبارداده استخراج و تجزیه و تحلیل  می‌کنند.
  3. ابزارهای مدیریت عملکرد کسب و کار (BPM)، پیشرفت به سمت اهداف تجاری را نظارت و تجزیه و تحلیل  می‌کنند.
  4. رابط کاربری (معمولاً یک داشبورد تعاملی با ابزارهای گزارش‌ دهی بصری ‌سازی داده) دسترسی سریع به اطلاعات را فراهم می ‌کند.

 

 

ارزش هوش‌ تجاری (BI)

بالاترین ارزش هوش تجاری (BI)، توانایی آن در ارائه‌ی بینش‌های عملی، بهبود سواد‌ داده و تسهیل تصمیم‌ گیری مبتنی بر داده است. در حالت کلی هوش تجاری می ‌تواند در زمینه‌ی موارد زیر به کسب و کارها کمک کند:

  1. جمع‌آوری داده‌های تجاری اختصاصی
  2. ترکیب داده از منابع مختلف
  3. ایجاد بصری ‌سازی  از مجموعه‌های داده
  4. کشف روندها و الگوهای داده
  5. بینش‌ های جمع آوری شده از داده
  6. تصمیمات تجاری آگاهانه و مبتنی بر داده

در ادامه به تشریح هر یک از موارد فوق می‌پردازیم:

  • جمع آوری داده‌های تجاری اختصاصی

سازمان‌ها دائماً در حال تولید داده می‌باشند. کلیه‌ی این اطلاعات در گذشته، به سادگی به عنوان پتانسیل هدر رفته ناپدید می‌شدند.اما در حال حاضر با استفاده از ابزارهای هوش تجاری، می ‌توان داده‌های خام ارزشمند را جمع‌آوری، ذخیره، سازمان‌ دهی و در قالب اطلاعات استفاده کرد. این داده‌ها می ‌توانند طیف وسیعی از انواع اطلاعات را در برگیرند. برای این منظور ابزارهای اطلاعاتی زیادی در بازار موجود است که محبوب‌ترین آن‌ها می ‌تواند شامل موارد زیر باشد:

  • Oracle Business Intelligence Enterprise Edition (OBIEE)
  • Cognos
  • Microstrategy
  • SAS Business Intelligence
  • Business Object
  • Tableau
  • Microsoft Business Intelligence Tool
  • Oracle Hyperion System
  • ترکیب داده از منابع مختلف

یکی دیگر از مؤلفه‌های کلیدی هوش تجاری این است که داده‌ها را از کجا دریافت می ‌کند. هوش تجاری داده‌ها را از منابع مختلف دریافت و آن‌ها را در یک استخر منسجم در انبار داده‌ی (Warehousing Data (DW کاربر ترکیب می ‌کند. این منابع در سه قالب بدون ساختار، نیمه‌ساختار یافته و ساختاریافته هستند.

  • ایجاد بصری ‌سازی از مجموعه‌های داده

هنگامی که داده‌ها پاکسازی و ساختاربندی شدند، نرم افزار هوش تجاری می ‌تواند تصاویر گرافیکی از داده‌ها ایجاد کند. این کار با ایجاد بصری ‌سازی داده‌ ها در قالب نمودار پراکنده، نمودار میله‌ای، نمودار دایره‌ای و غیره انجام می شود.

برای کمک به کاربران در انتخاب نوع بصری ‌سازی، بسیاری از راه‌حل‌های هوش تجاری (BI) بهترین پیشنهاد را از میان گزینه‌های موجود ارائه می‌دهند. به عنوان مثال،در مواقعی که داده‌ها بخش‌هایی از یک کل را نشان می‌دهند نمودار دایره‌ای بهترین عملکرد را دارد و برای مقایسه‌ی یک متغیر با یک یا دو متغیر دیگر نمودار میله‌ای می تواند بهترین گزینه باشد.

هوش تجاری (BI) و بصری‌سازی

  • کشف روندها و الگوهای داده

بصری ‌سازی به کاربران کمک می ‌کند تا الگوها و روندها را در داده‌ها کشف کنند. مغز انسان داده‌های بصری را بسیار سریع ‌تر  از داده‌های عددی انتزاعی، تفسیر می ‌کند، این فرآیند زمان ایجاد بینش را سرعت بخشیده و تجزیه و تحلیل داده‌ها را برای طیفی از کاربران با مهارت‌های مختلف قابل دسترس می‌سازد.

  • بینش‌های جمع آوری شده از داده

به کمک برنامه های هوش تجاری، کشف بینش های جدید در مورد کسب و کار مهیا می‌شود.

  • تصمیمات تجاری آگاهانه و مبتنی بر داده

بسیاری از ابزارهای هوش تجاری (BI)، ویژگی‌های پیش ‌بینی را ارائه می‌کنند که به کاربران اجازه می‌دهند سناریوهایی را براساس استراتژی‌های مختلف اجرا کنند. این ابزارها از داده‌های تاریخی برای پیش ‌بینی  نتایج آینده استفاده می‌کنند و به شما این امکان را می‌دهند که استراتژی‌های فرضی را قبل از اجرای کامل آن‌ها آزمایش کنید. کسب و کارهایی که تصمیم‌های مبتنی بر داده‌ها را اتخاذ می کنند، با کنترل بیشتر و اعتماد به نفس بالاتر، مسیر موفقیت را طی می‌کنند.

هوش تجاری (BI) و بینش

پیاده‌سازی هوش‌ تجاری (BI)

پیاده‌سازی هوش تجاری (BI) فرآیندی حساس و متمرکز است، اما اطمینان یافتن از صحت پیاده‌سازی می ‌تواند در درازمدت با سودآوری قابل توجه نرخ بازگشت سرمایه (ROI) همراه باشد. برای اطمینان از این‌که پیاده سازی بدون مشکل انجام می‌شود رعایت ملزومات زیر مورد نیاز می‌باشد:

  • پاکسازی داده
  • آموزش کافی کلیه‌ی کاربران
  • مدیریت انتظارات و درک این موضوع که همه چیز، فوراً، عالی نخواهد شد و این فرآیند زمان‌بر می‌باشد.
  • بررسی برنامه بازگشت سرمایه به صورت هر چند ماه یک‌بار به منظور اطمینان از قرارگرفتن در مسیر درست
  • تمرکز بر اهداف تجاری
  • صبور بودن نسبت به کارمندان

پیاده سازی هوش تجاری

نمونه‌هایی از نرم افزارها و سیستم‌های هوش تجاری (BI)

انواع مختلفی از راه‌حل های هوش تجاری (BI) وجود دارد که اگرچه از نظر عملکردی همپوشانی دارند، اما در نهایت به کاربران مختلف پاسخ می‌دهند یا خدمات منحصر به فردی را ارائه می‌دهند.

نرم افزار و سیستم های BI گزینه های مناسب برای نیازهای کسب و کاری خاص ارائه می دهند. در ادامه به تشریح هر کدام می پردازیم:

پلتفرم‌های هوش‌ تجاری (Business Intelligence Platforms)

رایج‌ترین نوع ابزارهای BI، پلتفرم‌های هوش تجاری هستند. پلتفرم‌های BI، ابزارهای تحلیلی جامعی هستند که توسط تحلیلگران داده و دانشمندان استفاده می‌شوند. آن‌ها اغلب به سطح معینی از دانش کدنویسی یا آماده‌سازی داده نیاز دارند. این راه‌حل‌ها به پایگاه‌های داده، انبارهای‌داده یا توزیع‌های کلان داده متصل می‌شوند و به تحلیلگران  این امکان را می‌دهند که داده‌ها را برای کشف بینش‌ها دستکاری کنند.

برخی از پلتفرم‌های BI ویژگی‌های تحلیلی پیشرفته‌ای مانند تجزیه و تحلیل پیش ‌بینی ‌کننده، تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ (Big Data) و توانایی دریافت داده‌های بدون ساختار را ارائه می‌دهند.

علاوه بر این، پلتفرم‌های هوش تجاری (BI) ممکن است عملکرد سلف‌ سرویس نیز ارائه دهند تا کاربران اصلی کسب و کار بتوانند از این ابزار استفاده کنند، اگرچه در اصل باید توسط تیم‌های داده و فناوری اطلاعات استفاده شود.

نرم افزار هوش‌ تجاری سلف سرویس (Self-Service Business Intelligence Software)

برای شرکت هایی که علاقه‌مند به ترویج فرهنگ مبتنی بر داده هستند، نرم افزار هوش تجاری سلف سرویس بسیار مهم است. ابزارهای هوش تجاری سلف سرویس نیازی به دانش کدنویسی ندارند، بنابراین کاربران نهایی کسب و کار می ‌توانند از آن‌ها استفاده کنند.

قابلیت کشیدن و رها کردن برای ساخت داشبورد، قالب‌های از پیش ساخته شده برای جستجوی داده‌ها و حتی جستجوی زبان طبیعی برای کشف داده‌ها از قابلیت‌های این راه‌حل‌ها می‌باشد.

مشابه پلتفرم‌های BI، از این ابزارها برای ساخت داشبوردهای تعاملی برای کشف بینش‌های عملی استفاده می‌شود.

این ابزار به کاربرانی مانند نمایندگان فروش، مدیران منابع انسانی، بازاریابان و سایر اعضای تیم غیر داده‌ای اجازه می‌دهد تا تصمیمات مبتنی بر داده اتخاذ کنند. این امر باعث به صرفه جویی زمان کاربر، مدیر و تیم داده کمک شایانی می کند.

نرم افزار هوش تجاری تعبیه‌شده (Embedded Business Intelligence Software)

برخی از نرم افزارها ممکن است توانایی تعبیه‌ی عملکرد تجزیه و تحلیل را در سایر برنامه‌های تجاری ارائه دهند. اغلب فروشندگانی که پلتفرم‌های BI و نرم‌افزار هوش تجاری سلف ‌سرویس  را ارائه می‌دهند به ارائه نرم افزار تعبیه شده نیز می پردازند. آن‌ها راه حل های هوش تجاری اختصاصی خود را با اجازه دادن به توسعه دهندگان برای تعبیه فناوری در سایر برنامه‌ها می‌فروشند.

کسب و کارها ممکن است یک محصول هوش تجاری تعبیه‌شده را برای ارتقای پذیرش کاربر انتخاب کنند. با قرار دادن تجزیه و تحلیل در داخل نرم افزاری که به طور منظم مورد استفاده قرار می‌گیرد، شرکت ها می ‌توانند اطمینان حاصل کنند که کارکنان از داده های موجود استفاده می‌کنند.

این راه‌حل‌ها عملکرد سلف ‌سرویس را ارائه می‌دهند تا کاربران نهایی کسب و کارهای متوسط بتوانند از داده‌ها برای تصمیم گیری بهتر استفاده کنند.

 نرم افزار بصری ‌سازی  داده (Data Visualization Software)

اگر کسب و کاری علاقه مند ردیابی شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) و سایر معیارهای مهم باشد، ممکن است از یک نرم افزار بصری ‌سازی داده استفاده کند.

نرم افزار بصری ‌سازی داده به کاربران اجازه می‌دهد داشبوردهایی را برای ردیابی اهداف و معیارهای شرکت در زمان واقعی ایجاد کنند. با این حال، داشبوردها به کاربران اجازه نمی‌دهند برای کشف بینش‌های عمیق‌تر، داده‌ها را بررسی کنند؛ بلکه با درک مکان‌هایی که کسب و کار با اهداف و KPIهای خاص در تعامل است، می ‌توانند در دستیابی به اهداف مذکور تلاش کنند.

نرم افزار هوشمندی موقعیت (Location Intelligence Software)

نرم افزار هوشمندی موقعیت، که اغلب هوش مکانی نامیده می‌شود، زیرمجموعه‌ای از تجزیه و تحلیل  کسب و کار است که بینش‌هایی را براساس نقشه و داده‌های مکانی ارائه می‌دهد. این ابزارها به کاربران کمک می ‌کند تا روابط بین مکان فیزیکی اشیاء را تعیین کنند.

همان‌ گونه که کاربر به کمک پلتفرم هوش تجاری (BI)، می ‌تواند الگوهایی را در داده‌های مالی یا فروش بیابد، تحلیلگران داده نیز می ‌توانند از ابزارهای اطلاعات مکانی برای تعیین مکان ایده‌آل برای افتتاح رستوران بعدی یا قرار دادن انبار بعدی استفاده کنند.

این ابزارها اغلب جدا از یک ابزار هوش تجاری بوده و حتی می توانند با ابزارهای تحلیلی موجود نیز ادغام شوند.

نمونه هایی از ابزارها و تکنیک های هوش تجاری 

مدل‌سازی پیش ‌بینی ‌کننده، داده‌ کاوی و داشبوردها تنها برخی از رایج‌ترین ابزارهای BI هستند. در ادامه به بررسی ابزارهای بیشتر و نحوه استفاده از آن‌ها پرداخته می شود.

  • تجزیه و تحلیل

یک تکنیک هوش تجاری که با کاوش داده‌ها، توانسته روندها و بینش‌ها را از یافته‌های تاریخی و فعلی استخراج کند و منجر به تصمیم‌های ارزشمند مبتنی بر داده‌ می شود.

داشبورد، ارائه‌ی گرافیکی مهم‌ترین اطلاعات موردنیاز برای رسیدن به یک یا چند هدف مشخص است؛ این اطلاعات با دقت در یک صفحه قرار گرفته اند تا مدیران بتوانند با یک نگاه وضعیت موجود را نظارت کنند.

  • داده‌ کاوی (Data Mining)

این روش برای کشف الگوها در مجموعه داده‌های بزرگ، از سیستم‌های پایگاه‌ داده و یادگیری‌ ماشین (Machine Learning) استفاده می ‌کند. داده‌ کاوی نیز نیاز به پیش‌پردازش داده‌ها دارد. کاربران نهایی از داده‌ کاوی برای ایجاد مدل‌هایی که الگوها را آشکار می ‌کند استفاده می‌کنند.

داده کاوی و هوش تجاری

  • استخراج، تبدیل، بارگذاری (ETL)

ETL فرآیندی است که داده‌ها را از سیستم‌های مختلف منبع داده استخراج می ‌کند، سپس آن‌ها را تغییر می‌دهد (اعمال محاسبات، الحاق ها و غیره) و در نهایت داده‌ها را در سیستم انبار داده‌ (Data Warehouse)جهت استفاده‌ی دانشمندان ‌داده  بارگذاری می ‌کند. روند کامل این فرآیند را ETL می‌نامند که مخفف سه کلمه استخراج (Extract)، تبدیل (Transform) و بارگذاری (Load) است.

فرآیند ETL

  •  بصری سازی

این تکنیک به منظور پشتیبانی از تفسیر بینش صحیح، حقایق را به نمودارها، هیستوگرام‌ها و سایر تصاویر تبدیل می ‌کند.

  • پردازش تحلیلی برخط (OLAP)

OLAP تکنیکی برای حل مسائل تحلیلی با ابعاد چندگانه از دیدگاه های مختلف است. OLAP برای تکمیل وظایفی مانند انجام تجزیه و تحلیل  داده‌های CRM، پیش بینی مالی و بودجه مفید است.

پردازش تحلیلی برخط (OLAP)

  • مدل‌سازی پیش بینی‌کننده

یک تکنیک BI که از روش‌های آماری برای تولید احتمالات و مدل‌های روند استفاده می ‌کند. با استفاده از این تکنیک، پیش ‌بینی یک مقدار برای مجموعه داده‌ها و ویژگی‌های خاص، با استفاده از بسیاری از مدل‌های آماری امکان ‌پذیر  است.

  • گزارش‌نویسی

گزارش شامل جمع آوری داده‌ها با استفاده از ابزارها و نرم افزارهای مختلف برای استخراج بینش است. این ابزار مشاهدات و پیشنهاداتی در مورد روندها برای ساده‌سازی تصمیم‌ گیری  ارائه می‌دهد.

  • کارت امتیاز متوازن

ابزارهای بصری، مانند داشبورد BI و کارت امتیاز متوازن، راهی سریع و مختصر برای اندازه‌گیری KPI ارائه می‌کنند و میزان پیشرفت تحقق اهداف کسب و کار را نشان می‌دهند.

موارد استفاده‌ از هوش‌ تجاری (BI)

تقریباً هر صنعتی می ‌تواند از قابلیت‌های تجزیه و تحلیل  و گزارش‌ دهی هوش تجاری بهره مند شود. برخی از بارزترین آن‌ها خرده فروشی،عمده فروشی، بانکداری و تبلیغات هستند؛ همچنین بخشی از بازار هوش تجاری، صنعت مراقبت های بهداشتی می‌باشد که به سرعت در حال رشد بوده و برای شناسایی روندها و بهبود مراقبت بیماران استفاده می شود.

در یک کسب و کار بخش های فروش، بازاریابی، مالی و عملیات از هوش تجاری استفاده می‌کنند. وظایف شامل تجزیه و تحلیل  کمی، اندازه گیری عملکرد در برابر اهداف تجاری، جمع آوری بینش مشتری و به اشتراک‌گذاری داده‌ها برای شناسایی فرصت‌های جدید است.

نحوه استفاده‌ی تیم‌ها و بخش‌های مختلف از هوش تجاری 

  • دانشمندان و تحلیلگران داده

تحلیلگران، بعنوان کاربران قدرتمند BI، از داده‌های متمرکز همراه با ابزارهای تحلیلی قدرتمند، برای شناسایی فرصت ها و ارائه توصیه‌هایی استراتژیک استفاده می کنند.

  • مالی

با ترکیب داده‌های مالی با داده‌های عملیات، بازاریابی و فروش، کاربران می ‌توانند بینش هایی را به دست آورند که بر اساس آن تصمیمات می ‌توانند عوامل مؤثر بر سود و زیان را بهتر درک کنند.

  • بازار یابی

ابزارهای هوش تجاری به بازاریابان کمک می ‌کند معیارهای کمپین را از یک فضای دیجیتال مرکزی ردیابی کنند. سیستم‌های BI می ‌توانند ردیابی کمپین را در زمان واقعی ارائه دهند؛ عملکرد هر تلاش را اندازه گیری کرده و برای کمپین‌های آینده برنامه‌ ریزی کنند. این داده‌ها به تیم‌های بازاریابی دید بیشتری نسبت به عملکرد کلی می‌دهد و تصاویری متنی را برای به اشتراک گذاری با شرکت فراهم می‌کنند.

  • فروش

تحلیلگران داده‌های فروش و مدیران عملیات، اغلب از داشبوردهای BI و شاخص‌های ‌عملکرد ‌کلیدی (KPI) برای دسترسی سریع به اطلاعات پیچیده مانند تجزیه و تحلیل  تخفیف، سودآوری مشتری و ارزش طول عمر مشتری (CLV) استفاده می‌کنند. مدیران فروش با استفاده از داشبوردها از طریق گزارش‌ها و بصری ‌سازی داده،تحقق اهداف، عملکرد نماینده فروش و وضعیت فروش را نظارت می‌کنند.

  • عملیات

برای صرفه جویی در زمان و منابع، مدیران می ‌توانند به داده‌هایی مانند معیارهای زنجیره تامین دسترسی پیدا کرده و آن‌ ها را تجزیه و تحلیل کنند و راه‌هایی برای بهینه ‌سازی فرآیندها بیابند. به منظور اطمینان از رعایت توافقات سطح خدمات (SLA) و کمک به بهبود مسیرهای توزیع، هوش تجاری می ‌تواند کمک‌ کننده باشد؛ همچنین در یک شرکت واقعی مبتنی بر داده، هر بخش و کارمندی می ‌تواند از بینش ‌های تولید شده توسط BI استفاده کند.

مطالعات‌ موردی

در زمینه هوش تجاری نمونه های کاربردی زیادی وجود دارد که در ادامه به بررسی دو مورد از شرکت ها و چالش‌هایی که هر یک با آن مواجه بوده می پردازیم:

شرکت Stitch Fix خدمات آنلاین استایل لباس شخصی و لوازم جانبی ارائه می‌دهد. شرکت از الگوریتم ‌های توصیه و علم‌ داده برای شخصی سازی اقلام لباس بر‌اساس اندازه، بودجه و سبک استفاده می ‌کند.

چالش Stitch Fix

استیتچ فیکس می‌خواهد مشتریان مکرر را حفظ نموده و از طریق پیشنهادات مشتریان به دوستان و آشنایان، تجارت دهان به دهان را ایجاد کند.

راه حل هوش تجاری برای Stitch Fix

Stitch Fix در طول فرآیند خرید، داده‌ها را از طریق BI جمع‌آوری می ‌کند؛ به این معنی که هر چه مشتری بیشتری از Stitch Fix خرید کند، تیم استایلینگ، سلیقه‌ی آن‌ها را بهتر درک می ‌کند. در این راستا این شرکت متخصصانی را استخدام کرد تا اجزای مختلف سبک شخصی را رمزگشایی کنند، کار پیچیده ای که بدون تجزیه و تحلیل  قدرتمند BI غیرممکن است.

نتایج حاصل از کاربرد هوش تجاری

استیتچ فیکس در سال 2011 شروع به کار کرد؛ در سال 2020 با کاربرد هوش تجاری برای مشخصات خریداران و ترجیحات آن‌ها، پایگاه مشتری 3.4 میلیونی با درآمدی معادل 1.7 میلیارد دلار را گزارش داد.

Expedia شرکت مادر برخی از شرکت های مسافرتی سطح بالا از جمله Expedia،Hotwire و TripAdvisor است.

چالش Expedia

رضایت مشتری برای مأموریت، استراتژی و موفقیت اکسپدیا، الزامی بود. تجربه آنلاین باید تجربه سفر خوب را منعکس می‌کرد، اما شرکت دیدی نسبت به صدای مشتری نداشت.

راه‌حل هوش تجاری برای Expedia

اکسپدیا با جمع‌آوری دستی حجم زیادی از داده‌ ها، زمان کمی برای تجزیه و تحلیل  داده ها در اختیار داشت. به کمک هوش تجاری، امکان تجزیه و تحلیل داده‌های مشتریان از سراسر شرکت و پیوند نتایج با 10 هدف مرتبط با شرکت امکان ‌پذیر شد. صاحبان این KPI ها ایجاد،مدیریت و تجزیه و تحلیل  داده را برای کشف روندها و الگوها به کار می‌برند.

نتایج حاصل از کاربرد هوش تجاری

تیم خدمات مشتری می ‌تواند عملکرد هوش تجاری در برابر KPIها را در زمان واقعی مشاهده کند و در صورت لزوم، اقدامات اصلاحی را انجام دهد. به علاوه، بخش‌های دیگر نیز می ‌توانند از این داده‌ها استفاده کنند.

به عنوان مثال،مدیر سفر می ‌تواند از BI برای کشف حجم بالایی از بلیط های استفاده نشده یا رزرو آفلاین، استفاده کند و استراتژی‌هایی برای تنظیم رفتار و افزایش پس انداز ایجاد کند.

مزایای هوش‌ تجاری (BI)

مزایای هوش‌ تجاری (BI)

  • بصری سازی

نمایش داشبورد تعاملی داده‌ها با استفاده از رابط های کاربری ساده، امکان بصری سازی اطلاعات را در قالب گرافیکی برای درک دقیق تر داده ارائه می‌دهد.

  • ارتباط

توانایی مدیریت و ادغام دسترسی به منابع مختلف داده، نمای 360 درجه ای از کسب و کار را فراهم می ‌کند.

  • همکاری

ابزارها بهبودهای مبتنی بر داده را در عملکردهای مختلف تجاری مانند بازاریابی، مالی، فروش و … به صورت جداگانه و با هم امکان ‌پذیر می‌سازند.

  • چند پلتفرم، چند کاربر

برنامه های BI به صورت آنلاین و در محیط های موبایلی کار می کنند. ابزارها با بهبود عملکرد سیستم موجب می شوند شرکت‌ها سریع ‌تر بتوانند اطلاعات بیشتر را بین کاربران هدف توزیع کنند. در انبار داده های چند ترابایتی، عملکرد عالی پرس‌وجو توسط این ابزارها ارائه می‌شود.

  • مقیاس پذیری

بسیاری از سیستم ها مقیاس پذیری کاربر را برای پشتیبانی از گزارش‌گیری و تجزیه و تحلیل پیشرفته ارائه می‌دهند. داشبوردها و گزارش‌ها نه تنها محدود به تحلیلگران داده یا مدیران اجرایی سازمان بوده بلکه برای بسیاری از کاربران در دسترس هستند،

  • سرعت و مزیت رقابتی

BI به دلیل دسترسی به داده های جهانی می ‌تواند گزارش، تحلیل و برنامه ریزی سریع ‌تر ی انجام دهد. قابلیت های تجزیه و تحلیل سیستم، واکنش سریع به بازار یا شرایط دیگر را امکان پذیر می‌سازد.

  • داده های قابل اعتماد و دقیق

گزارش ها را می ‌توان بسیار سفارشی کرد و KPI ها با بیش از یک منبع داده نظارت می شوند. گزارش‌های تولید شده در زمان واقعی، داده‌های مرتبطی را ارائه می‌دهند که به کسب و کارها  و کارمندان کمک می ‌کند تصمیم‌های بهتری اتخاذ کنند. چنین گزارش هایی بینش های درست، دسترسی به موقع ، دقت و ارتباط را به همراه خواهند داشت.

  • تحلیل و بینش 

BI حجم وسیعی از داده ها را برای پیش بینی، بودجه، برنامه ریزی و به روز بودن، پردازش می ‌کند. تجزیه و تحلیل رقابتی به شرکت ها کمک می ‌کند یا درک رقبا، بتوانند عملکرد رقبا را معیار قرار دهند.بنابراین هوش تجاری تمایز محصول و خدمات را به ارمغان می آورد.

  • پشتیبانی تصمیم گیری

شرکت‌ها زمانی مزیت‌ رقابتی به دست می‌آورند که بتوانند از داده‌های موجود در زمان مناسب برای تصمیم‌ گیری سریع تر استفاده کنند.

  • کارایی و بهره وری

یک نمای 360 درجه از کلیه ی فعالیت ها، امکان شناسایی مسائل، بهبود عملیات، افزایش فروش و درآمد را برای کسب و کارها به همراه خواهد داشت.

  • رضایت مشتری

BI می ‌تواند به کسب و کارها در شناسایی خدمات یا محصولاتی که کمبود دارند کمک کند و با ایجاد تغییرات لازم، رضایت مشتری را بهبود بخشند.

گزارش‌ها در درک رفتار مشتری و توسعه شخصیت‌ کاربر، به کسب و کارها کمک می‌کنند؛ هم چنین برای ایجاد تغییرات اصلاحی، بهبود خدمات و در نتیجه رضایت مشتریان، داده‌های بلادرنگ تولید شده بسیار کاربردی هستند.

  • رضایت کارکنان

با استفاده از داده های BI، می ‌توان نقاط قوت و ضعف اعضای تیم را ارزیابی کرد و ماژول های آموزشی مربوطه را برای حمایت از موفقیت اختصاص داد.

ابزارهای BI در حالی که به طور منظم، مشارکت و ارتقای کارمندان را ردیابی می‌کنند، می ‌توانند به طور خودکار رفتار مثبت را نیز تشخیص دهند.

  • پس انداز و سودآوری

ابزارهای BI می ‌توانند هرگونه اختلاف، ناکارآمدی یا خطا را تجزیه و تحلیل  کنند. BI با ارائه ی بینشی که منجر به فروش آینده می‌شود و راهنمایی در مورد این که بودجه های آینده کجا هزینه شوند، به افزایش حاشیه سود کمک می ‌کند.

  • هدف گذاری استراتژیک و شاخص های کلیدی عملکرد ( KPI)

هوش تجاری (BI)، از طریق یافتن فرصت‌های جدید و ایجاد استراتژی‌های هوشمندانه ‌تر، به شرکت‌ها در به دست آوردن مزیت‌ رقابتی کمک می ‌کند. می ‌توان از داده‌ها برای شناسایی روندهای بازار و کمک به بهبود حاشیه سود شرکت استفاده کرد. همچنین از طریق ردیابی KPIهای تعیین‌ شده می توان اطمینان حاصل کرد آیا شرکت در مسیر تحقق اهداف قرار دارد یا خیر؟

در نهایت با وجود مزایای بسیار زیادی که هوش تجاری برای کسب و کارها به ارمغان می‌آورد می ‌توان شاهد اعمال تغییرات زیر در کسب و کارها بود:

  • بهبود سواد داده
  • بهینه سازی فرآیندهای کسب و کار داخلی
  • افزایش درآمد
  • کسب مزیت‌ رقابتی
  • شناسایی مشکلات کسب و کار
  • پیش ‌بینی روند بازارهای مربوطه
  • اتخاذ مصمم تصمیمات

سؤالات متداول:

1- میان نرم‌افزار MS Excel و هوش تجاری (BI) چه تفاوت‌هایی وجود دارد؟

MS Excel را می ‌توان نرم‌افزاری محبوب با دامنه‌ی به‌کارگیری گسترده در سازمان‌ها و شرکت‌ها قلمداد کرد. ولی میان این نرم‌افزار و سامانه هوش تجاری تفاوت بسیاری وجود دارد.

در ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که نرم‌افزار اِکسِل پاسخگوی نیازهای امروزی مدیران کسب و کار نیست؛ زیرا استفاده از این نرم‌افزار به‌منظور بررسی و تحلیل داده‌ها، سبب اتلاف زمان می‌شود.

در ادامه به بیان تعدادی از مشکلات نرم‌افزار MS Excel می پردازیم:

  • عدم امکان پردازش و مدیریت داده‌های حجیم به دلیل فرایند وقت‌گیر ورود داده‌
  • عدم امکان به‌روزرسانی خودکار فایل‌های محاسباتی
  •  عدم امکان به‌ اشتراک‌گذاری فایل‌ها مبتنی بر قوانین استاندارد
  • عدم امکان تعریف سطح دسترسی سفارشی
  • عدم امکان سفارشی‌سازی خروجی محاسبات
  • عدم امکان انتقال داده‌ها از دیگر نرم‌افزارها و سیستم‌ها

در مقابل هوش تجاری به‌صورت خودکار و آنی داده‌های شما را پردازش می ‌کند؛ داده‌های پردازش شده در داشبورد هوش تجاری (BI) به‌صورت تعاملی و در قالب جداول و نمودارهای گرافیکی قابل‌مشاهده هستند؛  کاربران این سامانه در روش و نوع نمایش داده‌ها گزینه‌های بسیاری را در اختیار دارند. به بیان دیگر شما قادر هستید با چند کلیک ساده داده‌های مدنظر خود را در هر کجا به‌ سرعت مشاهده کنید. تنها کافی است داشبورد، گزارش‌ها و نمودارهای موردنیاز خود را یک‌ مرتبه بسازید؛ و پس از آن روزانه و به‌سادگی از آن‌ استفاده کنید.

هوش تجاری محدودیتی در رابطه‌ با حجم یا نوع داده‌های مورد استفاده ندارد. شما می ‌توانید با راهکارهای هوش تجاری شرکت اک تک تکنولوژی از تمامی داده‌های خود فارغ از حجم و نوع، در راستای بهبود فرآیند تصمیم‌ گیری و رشد کسب ‌و کارتان استفاده کنید. گفتنی است کاربر نهایی از طریق رایانة شخصی، موبایل‌ و تبلت می ‌تواند به داده‌ها دسترسی داشته باشد؛ و یا آن‌ها را با افراد دیگر به اشتراک بگذارد. همچنین امکان ایجاد محدودیت دسترسی برای هر کاربر، از طریق تعریف سطوح دسترسی گوناگون نیز وجود دارد.

2- تفاوت میان گزارش‌های برآمده از هوش تجاری (BI) و گزارش‌های مالی و حسابداری در چیست؟

معمولاً نرم‌افزارهای مالی و حسابداری موجود، برپایه ی دیدگاه‌های گذشته، گزارش‌های محدود و ویژه‌ای را برای کسب و کارها ارائه می‌دهند. فرایند تهیه گزارش زمان‌بر است؛ و گاهی با محدودیت‌های بسیاری بسته به نوع افزار همراه است. ولی در سامانه پیشرفته هوش تجاری (BI) امکاناتی را در اختیار خواهید داشت که نرم‌افزارهای مالی و حسابداری قادر به ارائه آن ها نیستند. این گفته تنها یک ادعا نیست؛ بلکه با بررسی بیش از صد نرم‌افزار گوناگون موجود و شناخت نقاط ضعف و قوت آن‌ها نسبت به صخت آن اطمینان داریم.

3- داشبورد مدیریتی چیست؟

داشبورد مدیریتی ابزاری است که در راستای توانمند‌سازی مدیران، بهبود فرآیند تصمیم‌ گیری مبتنی بر داده‌های واقعی و به‌اشتراک‌گذاری داده‌های به‌‎روز و مناسب به کار گرفته می‌شود. اهمیت چنین داشبوردی زمانی مشخص خواهد شد که در فرایند تصمیم‌ گیری راهبردی به جمع‌بندی داده‌های پیچیده نیازمند باشید. در این موقعیت تبدیل داده‌ها به گزارشی کاربردی و دانشی قابل‌اتکا، بسیار حائز اهمیت است.

گفتنی است این امر با به‌کارگیری یک سامانه‌ی گزارش‌ دهی کارا محقق می‌شود. ازاین‌ رو مدیرعامل می ‌تواند در صورت نیاز به‌صورت دقیق و شفاف عملکرد کسب و کار خود را مبتنی بر معیارهای کلیدی و داده‌های درست مشاهده کند. داده‌های برآمده از ابزارهای هوش تجاری (BI)، مدیران ارشد سازمان یا شرکت را قادر می‌سازد به تصویری روشن از کسب و کار، روش‌های بهبود، میزان درآمد، شاخص‌های کلیدی عملکرد (Key Performance Indicator) و بسیاری موارد دیگر دست یابند. بیشتر داشبوردهای مدیریتی به شکلی طراحی و پیاده‌‎سازی می‌شوند که کاربر بتواند داده‌ها را تا حد ممکن به‌ صورت شفاف مشاهده کند.

4- تفاوت میان داشبوردهای مدیریتی با نرم‌افزارهای گزارش ساز در چیست؟

داشبوردهای مدیریتی با نرم‌افزارهای گزارش ساز بسیار متفاوت هستند؛ اگرچه داشبورد به‌ نوعی گزارش‌های گزیده‌ای را به مدیران ارائه می‌دهد ولی در حقیقت باید به این نکته اشاره کرد که این دو کاربردهای متفاوتی با یکدیگر دارند. نرم‌افزار‌های گزارش ساز را می ‌توان ابزاری برای طراحی و تهیه گزارش در سطوح گوناگون قلمداد کرد؛ ولی در مقابل داشبوردهای مدیریتی بر مبنای روش‌های مؤثر ارائه داده، امکان تصویر‌سازی داده‌ها را به‌منظور دستیابی مخاطب به یک دید کلی و تصمیم‌ گیری بهینه، ارائه می دهند.

5- چرا شرکت ها به مشاور نیاز دارند؟
اغلب اوقات، مشتریان دیدگاهی در مورد چگونگی حل مشکلات خود دارند، اما برای اطمینان از این که آنچه فکر می‌کنند درست است به مشاوران مراجعه می کنند تا وارد عمل شوند و نظر کارشناسی خود را ارائه دهند.

6- چه زمانی باید به استفاده از مشاور فکر کنیم؟

اگر پروژه خارج از پیشنهاد کسب و کار  اصلی شما باشد، معمولاً منطقی است که به یک مشاور یا شرکت مشاوره برون سپاری کنید. استفاده از مشاوران می تواند باعث کاهش زمان توسعه، اجرا و کاهش هزینه ها شود.

همچنین، برای هر پروژه یا ابتکار مرتبط با کسب و کار اصلی که نیاز به دانش و تجربه تخصصی دارد، باید از مشاوران استفاده کنید.

7- یک پروژه مشاوره چگونه شروع و سازماندهی می شود؟

اگرچه مشاوران اک تک تقریباً همه چیز را مطابق با نیازها و اهداف کسب و کار شما سفارشی می کنند، پروژه مشاوره معمولی به روش های زیر شروع و سازماندهی می شود:

جلسه (های) مشاوره اولیه برای تعیین اهداف و چالش های فعلی کسب و کار

اگر قبل یا در حین ساخت پروپوزال به اطلاعات عمیق‌تری نیاز داشته باشیم، از شما می‌خواهیم یک NDA متقابل (توافقنامه عدم افشا) امضا کنید.

ما پیشنهادی ایجاد خواهیم کرد که شامل SOW (بیانیه و محدوده کار)، قیمت گذاری، جدول زمانی و هر گزینه یا توصیه ای باشد.

هنگامی که محدوده پروژه مورد توافق قرار گرفت، شما را در سیستم های خود برای همکاری مؤثر مستقر خواهیم کرد. (در صورت وجود)؛ این همچنین شامل یک برنامه ارتباطی منظم و گزارش نقطه عطف است.در پایان پروژه، انتقال دانش را نهایی خواهیم کرد تا نتایج پایدار باشد.

8- محدوده پروژه مشاوره چگونه تعیین می شود؟

بسته به اهداف تجاری، چالش ها و اندازه سازمان، محدوده پروژه معمولاً در جلسات مشاوره اولیه تعیین می شود.

برای چالش های پیچیده و مشتریان سازمانی، مشاوران هوش تجاری اک تک، معمولاً یک مرحله ارزیابی را در ابتدای پروژه توصیه می کنند؛ با این کار تضمین می شود که ما همه چیز را به درستی شناسایی و اولویت بندی می کنیم و بهترین راه حل را برای دستیابی به اهداف شما ایجاد می کنیم.

9- ویژگی های یک شرکت مشاوره خوب چیست؟
مؤثرترین شرکت مشاور قادر است به مشتریان خود گوش دهد و به شیوه ای کارآمد ارتباط برقرار کند.

اطمینان حاصل کنید تیم مشاور به نیازهای کسب و کار شما توجه می کند و توانایی ارائه یک نظر صادقانه و بی طرفانه در مورد مسائل و نحوه رفع آنها را نشان می دهد.

10- چرا به راهکار های مشاور هوش تجاری و داشبورد مدیران نیازمندیم؟

  • تجمیع داده‌های پراکنده از نرم‌افزارهای گوناگون و منابع چندگانه داده
  • عدم وسعت دید مناسب در زمینه‌های گوناگون اعم از عملیاتی، مالی و موارد دیگر
  • عدم دسترسی آنی به داده‌های مؤثر بر کسب و کار
  • رشد افراد و کاربرانی که به داده‌های تحلیلی نیازمند هستند
  • نیاز به کسب داده‌های درست و دقیق در راستای بهبود فرآیند تصمیم‌ گیری و همچنین پیگیری روند رشد کسب و کار
  • معرفی محصولات یا خدمات نوین
  • تسریع روند رشد رقبا مبتنی بر فناوری‌های روز

مشاور هوش تجاری در همسوسازی فناوری‌ها و منابع داده‌های موجود با اهداف شرکت، برای رفع شکاف‌ها تلاش می ‌کند.

یک مشاور BI در مورد اهداف شرکت، معیارها و ابزارهای مورد نیاز برای اندازه گیری آنها بحث می کند و با پرسنل برای پیاده سازی نرم افزارهای جدید و روش های جمع آوری داده ها کار می کند.

با حجم جدید داده های موجود، مشاور هوش تجاری (BI) در مورد چگونگی شکل دادن این اطلاعات به تصمیمات تجاری و بهبود عملکرد نقش ایفا می کند. در این فرآیند، مشاور هوش تجاری، داده‌های ساختاریافته و بدون ساختار را به بینش‌های عملی تبدیل می ‌کند.

11- مشاور هوش تجاری چه می کند؟

کسب و کارها کاملاً نمی‌دانند با حجم زیاد داده های بدون ساختار چه کنند؛ قبل از کسب بینش توسط متخصصان با تجربه، این حجم انبوه اطلاعات باید پاکسازی، سازماندهی و تجزیه و تحلیل شود؛ فرآیندی که نیازمند زمان و ساختار منطقی می باشد.

مشاوران هوش تجاری (BI) داده های شرکت را برای بهبود کارایی، تصمیم گیری و عملکرد کلی بررسی می کنند.

در عصر حاضر تعداد زیادی از کسب‌ و کارها به منظور ساده تر کردن فرآیندها و پشتیبانی از تصمیمات و اهداف شرکت،به سمت هوش تجاری و نرم‌افزارهای تجزیه و تحلیل داده‌ روی آورده‌اند.

جهت دریافت مشاور در زمینه هوش تجاری با ما در تماس باشید.

12- راهکارهای هوش تجاری و داشبورد مدیران برای چه سازمان‌ها یا شرکت‌هایی مناسب است؟

تفاوتی ندارد شما تولیدکننده هستید یا خدماتی را به دیگر افراد یا شرکت‌ها ارائه می‌کنید؛ به‌صورت کلی تمامی سازمان‌های کوچک و بزرگ اعم از دولتی یا خصوصی، فارق از زمینه‌ی فعالیتشان می ‌توانند از مزایای برآمده از هوش تجاری (BI) بهره‌مند شوند. به بیان دیگر ابعاد شرکت یا سازمان، تعداد کارکنان و گردش مالی، اهمیتی در به‌کارگیری هوش تجاری و داشبورد مدیران ندارد. ازاین‌ رو شما می ‌توانید مبتنی بر نیاز کسب و کار خود از خدمات مشاوره و استقرار هوش تجاری شرکت اک تک تکنولوژی  استفاده کنید.

13- هزینه پیاده سازی راهکار هوش تجاری در سازمان چقدر است؟

هزینه پیاده سازی و اجرای راهکار هوش تجاری (BI) به موارد زیر بستگی دارد:

  •  نوع سازمان  (برای مثال، هلدینگ ها، شرکت ها و …)
  • تعداد حوزه های مورد نظر سازمان برای پیاده سازی
  • تعداد شاخص های مرتبط برای پیاده سازی

در کل می توان گفت این هزینه شامل هزینه ثابت ارائه یک نسخه لایسنس نرم افزار داشبورد به همراه هزینه ارائه خدمات مشاوره و پیاده سازی انبار داده و بانک تحلیلی OLAP است.

14- ویژگی های منحصر به فرد راهکار هوش تجاری شرکت اک تک چیست؟

  • انجام کلیه فعالیت های مرتبط با راهکار شامل فعاليت‌هاي مشاوره و استقرار Enterprise Data Warehouse، سامانه كاربردي و نهايتا راه حل BI توسط اين شركت و بسنده نكردن به مشاوره و فعاليت‌هاي صرفاً تئوريك و يا بالعكس يعني عدم اتكاي صرف به نرم‌افزار
  • كاهش هزينه‌هاي مشاوره و انتخاب ابزار مناسب با توجه به فراهم بودن امكان خريد و پشتيباني و استقرار ‌نرم‌افزار
  • تجربه پياده سازي و استقرار در سازمان‌هاي بزرگ
  • امکان بهره برداري از سامانه در زمان بسيار کوتاه
  • داشتن محصولی کاملاً بومی و داخلی همگام با آخرین متدولوژی روز دنیا
  • ارائه محصولی با قابلیت ها و امکانات بسیار ویژه، متعدد و کاربر پسند

ارتباط با مشاوران اک تک

منبع۱  منبع۲ 

مقالات مرتبط

مشاوره توسعه کسب و کار
وبینار

وبینار خدمات مشاوره توسعه کسب و کار

در شرایط رقابتی عصر حاضر که زمان بعنوان مسأله ی حیاتی مطرح می باشد، مشاوره توسعه کسب و کار با واکاوی تمامی فرایندهای سازمانی، مشاهده‌ی

داشبورد مدیریتی
هوش تجاری

داشبورد مدیریتی چیست؟

داشبورد مدیریتی چیست؟ داشبورد مدیریتی یا داشبورد استراتژیک، وظیفه‌ی ارائه‌ی اطلاعات ضروری گرافیکی را به مدیران اجرایی برعهده دارد که با مشکل محدودیت زمانی مواجه